27 września 2019 r. odbyła się konferencja „Adwokat dla przedsiębiorcy”, organizowana przez Sekcję Praktyków Prawa Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie. Partnerami wydarzenia byli: Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii, Naczelna Rada Adwokacka oraz Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców. Sala pod kopułą w gmachu Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii wypełniła się po brzegi, goszcząc adwokatów oraz przedsiębiorców z całej Polski.
Celem konferencji było zbudowanie świadomości wśród przedsiębiorców wysokiej specjalizacji adwokatów dziedzinach prawa związanych z obrotem gospodarczym.
– Symbolem tej konferencji była wyciągnięta, otwarta dłoń z paragrafem, który można w jednym zdaniu podsumować „Adwokat jak na dłoni”– mówi adw. dr Kamil Szmid, organizator konferencji, koordynator Sekcji Praktyków Prawa przy ORA w Warszawie.
Konferencja podzielona była na cztery panele tematyczne. Panel pierwszy dotyczył wszystkich aspektów zakładania firmy i wyboru najbardziej dogodnych form prawnych. Drugi panel nosił tytuł Pomoc w funkcjonowaniu przedsiębiorcy, miał na celu przybliżenie codziennych procedur związanych z prowadzeniem firmy, które pomagają zabezpieczyć swoje interesy i usprawnić działanie. Trzeci panel Rozwoju firmy, to pomoc i wyklarowanie dynamicznych działań. Czwarty panel dotyczył przekazania przedsiębiorstwa sukcesorowi, przejęcia lub upadku, czyli podpowiedzi, jak z najmniejszą stratą zakończyć działalność. W ramach Konferencji omówiono najnowsze prace legislacyjne związane z działalnością firm rodzinnych, ochroną konsumencką małych i średnich przedsiębiorców oraz fundacją rodzinną.
Konferencja miała na celu także rozprawienie się z mitem adwokata jako specjalisty od wszystkich spraw innych niż gospodarcze.
– Czas rozprawić się w 100-lecie naszej Izby z mitem adwokata jako specjalisty tylko od spraw karnych, rodzinnych czy spadkowych. Adwokaci są bowiem także specjalistami od obrotu gospodarczego i Państwa obecność o tym świadczy – powiedział dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie, adw. Mikołaj Pietrzak.
Prelegentami byli liderzy praktyk prawnych w wybranych dziedzinach skupieni w Sekcjach Praktyków Prawa przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Warszawie, przedstawiciele Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii odpowiedzialni za kluczowe regulacje dot. sektora MŚP oraz Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, a także wybitni przedstawiciele świata nauki i praktyki zarówno z Polski jak i z zagranicy. Wspólne panele adwokatów, reprezentujących przedsiębiorców, przedstawicieli Departamentu Doskonalenia Regulacji Gospodarczych oraz Departamentu Małych i Średnich Przedsiębiorców służyć miały poszukiwaniu optymalnych rozwiązań prawnych dla przedsiębiorców. Po każdym panelu odbywała się następnie dyskusja z udziałem przedsiębiorców.
Uroczystego otwarcia Konferencji dokonał adw. dr Marek Niedużak, podsekretarz stanu w Ministerstwie Przedsiębiorczości i Technologii jako gospodarz konferencji, adw. Jacek Trela, Prezes Naczelnej Rady Adwokackiej jako współorganizator konferencji oraz adw. Mikołaj Pietrzak, Dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie, w imieniu głównego organizatora konferencji. Następnie pierwszy panel otworzył adw. dr Kamil Szmid, pomysłodawca konferencji, przewodniczący Komisji ds. sekcji tematycznych oracz Członek Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie.
Prof. dr hab. Andrzej Szumański wygłosił referat nt „Wyboru rodzaju spółki handlowej w prowadzeniu działalności gospodarczej”. Adw. dr Marek Niedużak omówił prace ministerstwa w zakresie ułatwień dla przedsiębiorców MŚP, tj. Konstytucję dla Biznesu, kwestię sukcesji firm, Pakiet dla MŚP, małego ZUS oraz kwestię ograniczenia zatorów płatniczych. Z kolei adw. Marcelina Szwed-Ziemichód oraz adw. Magdalena Wojciechowska, reprezentujące Sekcję Prawa Podatkowego przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Warszawie, w pigułce omówiły podstawowe różnice w stawkach i ulgach podstawkowych dla wybranych form działalności gospodarczej oraz typów spółek. W szczególności adwokatki zwróciły szczególną uwagę na różnice w opodatkowaniu działalności gospodarczej, spółek osobowych oraz spółek kapitałowych, z uwzględnieniem spółki z o.o. sp.k. oraz szans dla innowacyjnych firm (IP Box, Ulga B+R). Kluczem do sukcesu jest prawidłowe wdrożenie odpowiednich modeli podatkowych. Wreszcie adw. Mikołaj Pietrzak przedstawił rolę adwokata – karnisty zarówno w fazie prewencyjnej i reakcyjnej w prowadzeniu działalności, jak i zalecił stosowanie odpowiednich praktyk compliance, w szczególności mając na uwadze ryzyko „karuzeli VAT” czy kwalifikacji danego zachowania jako przestępstwa przetargowego. Istotne dla przedsiębiorcy jest konsultowanie za adwokatem planowanych ścieżek rozwoju przedsiębiorstwa oraz projektów.
Drugi panel poprowadziła adw. Joanna Tkaczyk, Wiceprzewodnicząca Sekcji Prawa Lotniczego i Sekcji Prawa Administracyjnego i Sądowo-administracyjnego przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Warszawie. W tym panelu adw. Agata Rewerska w imieniu Sekcji Prawa i Postępowania Cywilnego wytłumaczyła dlaczego należy zawierać umowy w formie pisemnej, dbając o odpowiednią ich redakcję. Warto w tym zakresie zasięgać opinii profesjonalisty, aby sporządzić taką umowę, która w razie potrzeby obroni się także w sądzie. Adw. Jacek Cieplak, Zastępca Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, przedstawił prace Rzecznika na gruncie ustawy o Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorców. Rzecznik wskazał na podejmowane działania, tj. występowanie do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej lub zmianę innych aktów normatywnych, występowanie do właściwych organów z wnioskiem o wydanie objaśnień prawnych, informowanie właściwych organów nadzoru lub kontroli o dostrzeżonych nieprawidłowościach w funkcjonowaniu organów administracji publicznej i wnioski o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, występowanie do Naczelnego Sądu Administracyjnego z wnioskami o podjęcie uchwały mającej na celu wyjaśnienie przepisów prawnych oraz zwracanie się o wszczęcie postępowania administracyjnego, wnoszenie skargi i skargi kasacyjnej do sądu administracyjnego, a także uczestniczenie w tych postępowaniach – na prawach przysługujących prokuratorowi.
Z kolei adw. Karolina Schiffter, w imieniu Sekcji Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Warszawie, wytłumaczyła jak optymalnie przedsiębiorca powinien wybrać formę zatrudnienia dla swoich współpracowników. Zdaniem adw. Karoliny Schiffter w celu ograniczenia ryzyka potraktowania umowy cywilnoprawnej jako umowy o pracę kontraktor nie powinien otrzymywać poleceń dotyczących wykonywania pracy, być zobowiązanym do przebywania w biurze na terenie firmy w określonych godzinach czy być uwzględniany w listach płac, harmonogramie urlopów ani żadnych innych dokumentach dotyczących pracowników. Dopuszczalna jest natomiast kontrola prawidłowości wykonywania umowy, korzystanie z umów cywilnoprawnych w przypadku osób na samodzielnych stanowiskach oraz opracowanie harmonogramy (jeżeli są konieczne) w oparciu o wskazania zleceniobiorców co do ich dostępności w określone dni. Adwokat omówiła następnie zalety i wady korzystania z zatrudnienia zewnętrznego. Z kolei, adw. Katarzyna Dąbrowska oraz adw. Piotr Zemła, reprezentujący Sekcję Prawa i Postępowania Karnego, przedstawili kwestie odpowiedzialności karno-skarbowej przedsiębiorcy. Następnie adw. Beata Paxford oraz dr Marcin Sudoł, w imieniu Sekcji Prawa Bankowego i Finansowego przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Warszawie omówili aspekty prawne korzystania z nowoczesnych technologii w usługach finansowych. Dr Marcin Sudoł wskazał na regulacje prawne dotyczące zabezpieczenia dla różnych potencjalnych rozwiązań technologicznych e-bankowości takich jak Worm, Blockchain czy model hybrydowy.
Trzeci panel poprowadził adw. Piotr Warchoł, Przewodniczący Sekcji Prawa Gospodarczego i Handlowego. W panelu tym prof. dr. hab. Piotr Machnikowski przedstawił kluczowe rozwiązania prawne chroniące przedsiębiorców, zwłaszcza tych małych i średnich przed bezprawną i nieuczciwą konkurencją. Prelegent omówił kwestie zakazanych porozumień ograniczających konkurencję oraz nadużywania pozycji dominującej. W dalszej części referatu wskazał na podstawowe instrumenty ochronne zawarte w ustawie z dnia 21 kwietnia 2017 r. o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji oraz przedstawił sankcję na dopuszczenie się czynu nieuczciwej konkurencji. Następnie, His Honour Witold Pawlak na prostym przykładzie zakup koszyka pomarańczy od właściciela przez dwie osoby, wyjaśnił przewagę mediacji nad arbitrażem czy postępowaniem przed sądem powszechnym. To przede wszystkim tempo rozwiązywania sporów, bardzo ważne dla przedsiębiorców. Jak wskazał: „Ludzie nie lubią pozostawać w konflikcie. To niepokoi, jest czasochłonne, wyczerpuje zasoby finansowe i czas. W przypadku sporów handlowych najważniejszą rzeczą może być szybkie rozstrzygnięcie sporu tak, aby normalny tok działalność handlowej mógł być kontynuowany”. Organizacja sesji mediacyjnych jest z założenia tańsza, powoduje poprawę wzajemnej komunikacji między zwaśnionymi stronami. Bardziej elastyczny tryb postępowania pozwala mediatorowi dostosować go do potrzeb stron. Na skutek mediacji istnieje szansa, że strona inaczej spojrzy na swoje argumenty i może dostrzec siłę i zasadność argumentów drugiej strony, co może skutkować większą skłonnością do ugody.
Z kolei adw. Eliza Gużewska oraz adw. Katarzyna Lauritsen przedstawiły uwarunkowania prawne prowadzenia firmy rodzinnej. Jak wskazały 70% firm rodzinnych to firmy jednoosobowe, często prowadzone w formie spółki kapitałowej, najczęściej w branży hotelarskiej, restauracyjnej lub obejmującej handel detaliczny lub hurtowy. Prelegentki omówiły także kwestię zarządu sukcesyjnego oraz ustroje wspólności majątkowej i ich wpływ na prowadzenie firmy rodzinnej. Natomiast, adw. Anna Mazurczak przedstawiła zagadnienie polityk antymobbingowych i antydyskryminacyjnych na wybranych przykładach praktycznych. Wreszcie Wojciech Paluch, Dyrektor Departamenty Małych i Średnich Przedsiębiorców w Ministerstwie Przedsiębiorczości i Technologii, zaprezentował projekt ochrony konsumenckiej osób prowadzących działalność gospodarczą. Jak wskazał, rozwiązania prawne zakładające stosowanie instrumentów ochrony konsumenckiej w czynnościach prawnych zawieranych między przedsiębiorcami stosują m.in. Francja, Niemcy, Dania, Słowacja, Grecja i Włochy. Np. we Francji ochroną taką jak konsument, objęty jest przedsiębiorca zawierający czynność prawną z innym przedsiębiorcą, jeśli jej przedmiot nie jest związany z jego główną działalnością gospodarczą. Na skutek zmian, które wejdą w życie 1 czerwca 2020 r. rozszerzeniu ma ulec ochrona przedsiębiorcy. Przedsiębiorca nie będzie związany postanowieniami umownymi nieuzgodnionymi z nim indywidualnie, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Nie będzie możliwe modyfikowanie kodeksowych uprawnień w tym zakresie (np. w zakresie terminów, czy zakresu odpowiedzialności). Przedsiębiorca będzie miał prawo powoływać się na domniemanie istnienia wady w momencie wydania towaru, jeżeli wada została wykryta w ciągu roku. Przedsiębiorca będzie mógł w ciągu 14 dni od zawarcia umowy na odległość lub poza siedzibą przedsiębiorstwa, odstąpić od umowy bez podania przyczyny i bez ponoszenia kosztów. Uprawnionym będzie tylko przedsiębiorca będący osobą fizyczną (99 proc. przedsiębiorców w CEIDG to mikro, mali i średni przedsiębiorcy). Zawierana umowa nie będzie mogła mieć dla przedsiębiorcy charakteru zawodowego. Umowa będzie mogła mieć bezpośredni związek z prowadzoną działalnością gospodarczą (przedsiębiorca nie będzie pozbawiony przyznanych praw z tytułu otrzymania faktury na firmę).
Czwarty panel poprowadziła adw. Magdalena Niegierewicz, Wiceprzewodnicząca Sekcji Prawa Gospodarczego i Handlowego. W tym panelu zabrali specjaliści od postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych, a także sukcesji w firmie rodzinnej. Dr Paweł Blajer wygłosił odczyt nt. instytucji zarządu sukcesyjnego, wskazując na korzyści płynące dla przedsiębiorcy na wypadek jego nagłej śmierci. Czyli jak umrzeć i trochę żyć dalej…Z kolei Grzegorz Płatek, Dyrektor Departamentu Doskonalenia Regulacji Gospodarczych, omówił stan regulacji dla firm rodzinnych i sukcesji firm. 99,8% przedsiębiorstw w Polsce to MŚP z czego 830 tys. to polskie firmy rodzinne, które wytwarzają 18% PKB. Aż 57% firm rodzinnych w najbliższych latach czeka sukcesja. Nieco mniej niż 10 tys. przedsiębiorców wyznaczyło zarządców sukcesyjnych. Jak wskazał firmy rodzinne to fundament gospodarki, oparte są na długofalowej perspektywie działania, tradycyjnych wartościach, a także posiadające silny związek z lokalną społecznością. Cechują ja także lojalność wobec pracowników i kontrahentów. Wprowadzenie zarządu sukcesyjnego powoduje, że firma „nie umiera” razem z przedsiębiorcą. Zarządca sukcesyjny prowadzi przedsiębiorstwo
do 2 lat (wyjątkowo do 5 lat), chyba że wcześniej zakończą się sprawy spadkowe. Pracownicy zachowują pracę, umowy mogą być dalej wykonywane, zysk zaś trafia do przedsiębiorców. W dalszej części prelegent omówił inne atrakcyjne rozwiązania dla firm rodzinnych takie jak: tymczasowy przedstawiciel, przejęcie koncesji, zezwoleń, licencji oraz pozwoleń przez następcę, zapis windykacyjny ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej, a także możliwość zaliczania wynagrodzenie małżonka jako koszt uzyskania przychodu. Fundacja rodzinna to zdaniem Grzegorz Płatka idealne rozwiązanie dla przedsiębiorstw rodzinnych, pozwalające na akumulacje polskiego kapitału, zachowanie balansu między biznesem a rodziną oraz ułatwienie zarządzania firm prowadzonych na większą skalę albo grupę kapitałową.
Następnie, adw. Maciej Geromin oraz Paweł Lewandowski, reprezentujący Sekcję Prawa Restrukturyzacyjnego i Upadłościowego, zabrali głos na zakończenie panelu. Adw. Paweł Lewandowski wygłosił prelekcję nt. „Odpowiedzialności za niezłożenie wniosku o upadłość”. Z kolei adw. Maciej Geromin poszukiwał odpowiedzi na pytanie „Jak dobrze upaść?”. Zdaniem adwokata istotna jest prewencja, należy oddzielić swój biznes od spraw rodzinnych, założyć odpowiednią spółkę, poznć swoje prawa i obowiązki. Gwałtowne działania na przedpolu niewypłacalności zawsze wzbudzają podejrzenia kontrahentów
i organów państwa. Należy wprowadzić monitoring płynności firmy, tj. zastanowić się z księgowym i dyrektorem finansowym nad wypracowaniem modelu monitoringu płynności firmy (różne branże, różne modele). Wreszcie istotny jest monitoring płynności kontrahentów. Należy unikać ryzyka efektu domina, monitorować płynność swoich kontrahentów i zasięgnąć porady prawnika na temat ryzyk związanych z niewypłacalnością kontrahenta.
Na zakończenie konferencji głos zabrał adw. dr Kamil Szmid, który skierował podziękowania do organizatorów, partnerów i sponsorów konferencji, a także wszystkich prelegentów
i moderatorów oraz zebranych gości. Na podstawie zebranych opinii od uczestników, wyraził nadzieję na kontynuację inicjatywy w następnym roku a być może nawet rozszerzenie formuły konferencji o dalsze podmioty.
Serdeczne podziękowania za organizację konferencji Okręgowa Rada Adwokacka składa na ręce adw. dr Kamila Szmida, Przewodniczącego Komisji ds. sekcji tematycznych oraz wszystkich członków Komisji i członków Prezydiów Sekcji zaangażowanych w prace, a także przedstawicieli Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii na czele z adw. dr Markiem Niedużakiem oraz Dyrektorem Departamentu Doskonalenia Regulacji Gospodarczych, Grzegorzem Płatkiem. Dziękujemy adw. Joannie Tkaczyk, adw. Magdalenie Niegierewicz oraz adw. Piotrowi Warchołowi za moderowanie paneli, prace nad programem oraz organizacją konferencji; r.pr. adw. Małgorzacie Sander oraz r. pr. Katarzynie Skrzek za koordynowanie znacznych prac związanych z organizacją konferencji oraz komunikację z partnerami; adw. Wiktorowi Niemcowi za udział w opracowaniu materiałów promocyjnych oraz organizację konferencji; adw. Tomaszowi Budnikowskiemu, adw. Joannie Wielgolawskiej-Pilas, adw. Magdalenie Falkowskiej oraz adw. Annie Atanasow za zapewnienie skutecznej rejestracji uczestników. Podziękowania dla apl. adw. Annie Duszy, apl. Michała Masiora, apl. adw. Alina Malanchyn oraz apl. adw. Katarzyny Maciaszek za wszelkie prace.
Dziękujemy także wszystkim pracownikom i współpracownikom biura Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie, w szczególności Dyrektorowi Biura Prasowego, Aleksandrowi Rzepeckiemu, za niezbędną pomoc w przygotowaniu materiałów promocyjnych na potrzeby konferencji. Dziękujemy niezmiernie wszystkim pracownikom Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii oraz Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców zaangażowanym w prace.