Przedstawione poniżej dane mają charakter informacyjny i poglądowy. Zwracamy uwagę, że w konkretnych sytuacjach omawiane przepisy prawa mogą znajdować inne zastosowanie. Zachęcamy do konsultowania przypadków indywidualnych z adwokatami naszej Izby. Rejestr adwokatów jest dostępny pod adresem: https://rejestradwokatow.pl/adwokat
Sektor bankowy niewątpliwie znalazł się dziś w sytuacji kiedy spoczęła na nim ogromna odpowiedzialność, stoi on bowiem przed obowiązkiem utrzymania ciągłości świadczenia usług na rzecz swoich klientów, zarówno konsumentów ale też przedsiębiorców czy instytucji. Związek Banków Polskich przy udziale Ministra Rozwoju, prezesów banków komercyjnych i spółdzielczych oraz Prezesa Banku Gospodarstwa Krajowego dokonał analizy stanu rynku w okresie COVID-19 oraz deklaracji sektora bankowego w sprawie działań pomocowych dla klientów banków dotkniętych epidemią i w terminie do 16 marca wypracowały rozwiązania, które mają być nieuciążliwe dla klientów i oparte na zdalnej komunikacji.
WYPRACOWANE DZIAŁANIA POMOCOWE –
ZBP i działania własne banków
Główne działania wobec klientów, które zostały wdrożone i zastosowane przez banki w zakresie obowiązujących przepisów prawa:
- odroczenie (zawieszenie) spłaty rat kapitałowo-odsetkowych lub rat kapitałowych przez okres do 3 miesięcy i automatyczne wydłużenie o ten sam okres łącznego okresu spłaty kredytu pod warunkiem przedłużenia okresu obowiązywania zabezpieczenia spłaty kredytu.
ułatwienia mają dotyczyć kredytów mieszkaniowych, konsumpcyjnych dla klientów indywidualnych, kredytów dla przedsiębiorców i będą polegać m.in. na szybkim rozpatrywaniu wniosków tych klientów, którzy uzasadnią konieczność odroczenia (zawieszenia) spłaty kredytu ich sytuacją finansową spowodowaną pandemią koronawirusa COVID – 19
- Banki udzielą pomocy wszystkim przedsiębiorcom w postaci odnowienia na wniosek klienta finansowania na okres do 6 miesięcy.
dotyczy tych, którzy mieli na koniec 2019 roku zdolność kredytową, zostali dotknięci skutkami koronawirusa COVID – 19 i którym w najbliższych miesiącach upływa termin odnowienia istniejącego finansowania
- zastosowanie odroczenia spłat rat leasingowych należnych od leasingobiorców
na zasadach analogicznych do stosowanego przez bank w odniesieniu do odroczenia spłaty kredytów
- dla faktoringu – odroczenie spłat należnych od klientów
na zasadach analogicznych do stosowanego przez bank w odniesieniu do odroczenia spłaty kredytów
- nie będą pobierać opłat lub prowizji za przyjęcie i rozpatrzenie wniosków dotyczących zawieszenia spłat rat kapitałowo-odsetkowych lub rat kapitałowych
umożliwią składanie tych wniosków w sposób odformalizowany, tj. bez konieczności składania dodatkowych dokumentów i zaświadczeń potwierdzających w sposób szczegółowy aktualną sytuację finansowo-gospodarczą danego kredytobiorcy, składania wniosków również w formie zdalnej, tj. za pośrednictwem poczty elektronicznej, bankowości elektronicznej lub telefonicznie stosownie do form komunikacji przewidzianych w danej umowie z bankiem, dopuszczą także możliwość składania ww. wniosków w formie zdalnej nawet w sytuacji, jeśli nie zostało to zapisane w umowie z bankiem, pod warunkiem możliwości dokonania identyfikacji klienta
- ułatwią dostępu do krótkoterminowego kredytu służącego ustabilizowaniu sytuacji finansowej klienta, który został dotknięty skutkami pandemii koronawirusa COVID – 19.
- podniosą maksymalną kwotę płatności zbliżeniowych do kwoty 100 PLN.
- we współpracy z Fundacją Polska Bezgotówkowa podejmą działania, aby zainstalować dodatkowych kilkadziesiąt tysięcy urządzeń POS w miejscach realizacji transakcji płatniczych.
Banki rozpoczęły także uruchamianie finansowania przedsiębiorców oraz jednostek samorządu terytorialnego, wykorzystując środki krajowe i unijne.
- z wykorzystaniem krajowych gwarancji de minimis COVID-19 Banku Gospodarstwa Krajowego.
do 30 marca 18 banków komercyjnych i oba zrzeszenia banków spółdzielczych (BPS i SGB) uruchomiły możliwość odnawiania, wydłużania lub udzielania nowych kredytów z antykryzysowym zabezpieczeniem spłat kredytów. Przedsiębiorstwa mikro, małe i średnie firmy, mogą skorzystać z bezprowizyjnego zabezpieczenia w wysokości do 80% kwoty kredytu, o wydłużonym okresie zabezpieczenia do 39 miesięcy dla kredytów obrotowych. Kredyty takie są dostępne dla przedsiębiorstw, które na 1 lutego br. nie miały zaległości w US i ZUS.
- z wykorzystaniem gwarancji UE (z udziałem EFI i EBI):
9 banków komercyjnych i oba zrzeszenia banków spółdzielczych udzielają kredytów objętych 80% gwarancjami BGK o okresie do 99 miesięcy, zabezpieczonych regwarancjami Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego (EFI). Banki i instytucje z grup bankowych oferują finansowanie z bezpłatnymi gwarancjami EFI. 18 marca br. Grupa Europejskiego Banku Inwestycyjnego ogłosiła wsparcie dla przedsiębiorstw, przez pożyczki i gwarancje, umożliwiające wygenerowanie 40 mld euro preferencyjnych kredytów na rynku europejskim. Polskie banki już zadeklarowały zainteresowanie wsparciem klientów z tej puli. Pomocy doradczej udziela Krajowy Punkt Kontaktowy przy ZBP.
Banki i bankowe spółki leasingowe, adekwatnie do przyjmowanych nowych regulacji dot. COVID-19, zamierzają w ciągu najbliższych tygodni wesprzeć przedsiębiorstwa oraz jednostki samorządu terytorialnego przy pomocy:
- ponad 100 mld zł gwarancji i poręczeń BGK dla spłat kredytów (do 250 mln zł) średnich i dużych przedsiębiorców, podejmowanych na zapewnienie płynności finansowej (ok. 120 mld zł planowanej akcji kredytowej),
- 0,5 mld zł dopłat BGK do oprocentowania odnawialnych i nieodnawialnych kredytów obrotowych MŚP i dużych firm udzielanych w celu zapewnienia płynności finansowej zagrożonej lub utraconej w zw. z COVID-19, (ok. 30 mld zł planowanej akcji kredytowej),
- wyższych (nawet do 100%) ubezpieczeń i gwarancji KUKE dla inwestycyjnych kredytów eksportowych,
- leasingu refinansującego leasing operacyjny i gwarancji ARP dla spłat rat leasingowych przedsiębiorców branży transportowej w trudnej sytuacji,
- współpracy z ARP w zakresie pożyczek restrukturyzacyjnych dla przedsiębiorców w trudnej sytuacji,
- wyższych dopłat BGK do kredytów technologicznych, obejmujących w czasie COVID-19 także szerszy katalog kosztów kwalifikujących się do refundacji,
- uproszczeń operacyjnych i finansowych, ułatwiających dostęp do pożyczek i kredytów poręczanych lub gwarantowanych w ramach programów krajowych i regionalnych, dystrybuowanych w ramach unijnej Polityki Spójności w Polsce,
- uproszczeń operacyjnych w krajowych lub unijnych programach publicznych, ułatwiających dostęp do kredytów komercyjnych (np. pomostowych, podejmowanych dla realizacji projektów unijnych),
- dodatkowej akcji kredytowej dla JST, w zakresie wygenerowanym przez specustawę COVID-19 z 28 marca br.,
- dopłat ARiMR do oprocentowania i gwarancji BGK oraz KOWR dla rolników i przedsiębiorców sektora rolno-spożywczego, w tym w trudnej sytuacji
ROZWIĄZANIA LEGISLACYJNE – TARCZA ANTYKRYZYSOWA
Ustawą z dnia 2 marca 2020 r. – o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (z późn. zm.) wprowadzono:
- maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego w rozumieniu ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (art. 8d -8e)
liczone wg wzoru określonego ww ustawie
Naruszenie przepisów, o których mowa w art. 8d i art. 8e, może stanowić praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2019 r. poz. 369, 1571 i 1667).”; (art. 8f)
- Do okresu finansowania zwrotnego oraz do okresu kredytowania, o których mowa w art. 15b ust. 3 ustawy z dnia 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (Dz. U. z 2019 r. poz. 2195) nie wlicza się okresu karencji w spłacie kapitału, jeżeli karencja ta nastąpiła na wniosek kredytobiorcy złożony w związku z wystąpieniem stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego. (art. 15y)
- Do okresu dopłat, o których mowa w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o finansowym wsparciu rodzin i innych osób w nabywaniu własnego mieszkania (Dz. U. z 2019 r. poz. 1011 oraz z 2020 r. poz. 471), nie wlicza się okresu karencji w spłacie rat kapitałowych lub odsetek od kredytu preferencyjnego, jeżeli karencja ta nastąpiła na wniosek kredytobiorcy złożony w związku z wystąpieniem stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. W okresie karencji w spłacie rat kapitałowych lub odsetek od kredytu preferencyjnego odsetki podlegają kapitalizacji. (art. 15zg)
- W związku ze skutkami COVID-19 Bank Gospodarstwa Krajowego może udzielać, we własnym imieniu i na własny rachunek, poręczeń i gwarancji spłaty kredytów zaciągniętych przez przedsiębiorców w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, z wyłączeniem mikroprzedsiębiorców oraz małych przedsiębiorców, z przeznaczeniem na zapewnienie płynności finansowej (art. 15 zzzd)
Opracowanie: adw. Mariola Łakomska